برجام؛ هدف یا وسیله؟!
تاریخ انتشار
سه شنبه ۱۴ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۱۳:۱۱
شاید هیچ مسئله‌ای تاکنون در حوزه سیاست خارجه انقدر بحث برانگیز و جنجالی نبود که «برجام» در چند ماه اخیر تا این حد سر و صدا به پا کرده است. همین پرونده نیز این روزها، دوره اوج خود را سپری می‌کند و در صدر اخبار داخلی قرار دارد. مسئله مذاکرات هسته‌ای تا پیش از روی کار امدن تیم مذاکره کننده هسته‌ای جدید در دولت حسن روحانی و به ریاست دکتر محمدجواد ظریف چندان ابعاد رسانه‌ای _ لااقل به این گستردگی _ نیافت؛ شاید یکی از دلایل این امر مصوبه شورای عالی امنیت ملی وقت بود که رسما انتشار برخی اخبار خارجی را در رسانه‌های داخلی سانسور می‌کرد. اما این ترفند هیچ نتیجه‌ای جز محدود کردن رسانه‌ها در پی نداشت و تیم مذاکره کننده پیشین کارنامه قطع‌نامه‌ها را برای کشورش به ارمغان آورد!
پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی اما ورق برگشت! حالا مسئولیت مذاکرات به وزارت امور خارجه واگذار شده بود و از همان ابتدا مشخص شد که این تیم حقیقتا به دنبال مذاکره و توافق برد - برد است! به موازات عزم جزم تیم هسته‌ای جدید، ساز ناکوک مجلس آغاز شد و داد و فریادهایی از این نهاد تاثیرگذار بلند شد که از هیچ بیدادگاهی تاکنون شنیده نشده بود. در حالی که تیم مذاکره کننده پیشین _ با وجود اختلاف نظر با تیم جدید _ کمتر اظهارنظر نموده و واکنش نشان می‌داد تا در روند مذاکرات، اخلال ایجاد نشود، بهارستان رسما به تریبون اقلیت تندرو مجلس بدل شده بود تا محل هجمه به ظریف و یارانش و یا حتی از آن فراتر، محل تصفیه حساب با دولت برآمده با رای اصلاح‌طلبان قرار گیرد.
در همین مجلس به تیم مذاکره کننده هسته‌ای فحاشی شد، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به دروغ از زبان عالی ترین مقام سیاسی کشور، خائن نامیده شد و سرانجام چندی پیش عبارت « .... غلط زیادی کرده» در حق وی به کار برده شد تا مجلس نشان دهد که در توهین، فحاشی، مانع تراشی یکه تازه عرصه سیاسی کشور است و عزمش به قدری در این موارد جزم است که به هیچ وجه قصد اتمام آن را ندارد.
با این حال که وقتی برای اولین بار نماینده مجلس، وزیر امور خارجه کشورمان را خائن خطاب کرد، مقام معظم رهبری واکنش قاطعی در برابر این مسئله اتخاذ کردند و با ذکر این دو عبارت که «تیم مذاکره کننده ایران امین، غیور، شجاع و متدین هستند» و «هر آنچه رهبری در جلسات عمومی می گوید، عیناً همان مسائلی است که در جلسات خصوصی به رئیس جمهور و دیگر مسئولان ذیربط می گوید بنابراین این خط تبلیغی غیرصحیح که از برخی خطوط قرمز رسمی در جلسات خصوصی صرف نظر شده است، خلاف واقع و دروغ است» خط بطلانی بر هتاکی نماینده مذکور ترسیم کردند، اما مدعیان اصولگرایی، ولایتمداری و دفاع از ارزش ها از پا ننشسته و ورز به روز بر توهین‌ها و هتاکی‌های خود افزودند.
آنچه که در اولین نگاه به اتفاقات گذشته در زمینه توافق هسته‌ای به ذهن هر مخاطبی متبادر می‌شود، اهمیت فوق العاده برجام و توافق حاصل شده برای مجلس است که ارزش این همه جنجال و حتی اعمال دور از اخلاق را هم دارد. به هرحال طیف اقلیتی در بهارستان حضور دارند که بزرگترین عامل سیاسی سازی برجام و ظهور رسانه‌ای آن هستند. اما تداخل زمانی دو بحث از نیت واقعی این طیف اقلیت در مجلس پرده برداری کرد:
اولا اینکه گزارش برجام خیلی زود توسط کمیسیون برجام گردآوری و منتشر شد؛ متن یکسویه‌ای که اعتراض دیگر نمایندگان را برانگیخت. در سرتاسر گزارش کمیسیون حتی یک خط مثبت در مورد برجم دیده نمی‌شود. الحمدلله کمیسیون ویژه برجام در اقدامی صد در صد نمایشی تعداد بسیار اندکی از اساتید دانشگاه که طبعا موافق توافق بدست امده بودند را در جلسه کمیسیون دعوت کرد. اما نکته جالب توجه این است که نظرات این اساتید به عنوان باسوادترین و فرهیخته‌ترین قشر درگیر در این مسئله، اقدر هرز و بی‌خاصیت تلقی شد که کوچکترین نظر و اشاره‌ای از گزارش مثبت آنان به گزارش کمیسیون برجام راه نیافت. ولذا گزارش برجام با همین دید بدبینانه _ فارغ از محتویات نه چندان صحیح آن _ منتشر شد.
اما در عین حال خبری که دیروز منتشر شد، جالب توجه می نمود. نمایندگان با طرح یک فوریت اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام موافقت کردند و بدین ترتیب بررسی برجام را خارج از اولویت قلمداد کردند. به عبارت دیگر با این همه جنجالی که اقلیت مجلس برای عدم تصویب برجام به پاکرد؛ در اخر اذعان نمود که تمام این قیل و قالها، سیاسی کاری بوده و به هیچ وجه دغدغه اولویت دار نمایندگان نبوده است. امری که اعترضا لاریجانی را هم در پی داشت. وی تصریح کرد:« می گویند چرا عجله دارید؟ هر کسی از مناسبات بین المللی خبر داشته باشد، می داند که ما زمان نداریم. ما فکر می کردیم کنگره وتو می کند و ما زمان داریم اما نشد و اکنون دیگر زمان نداریم. هر چه تاخیر شود به ضرر ماست.» علی لاریجانی همچنین در پاسخ به اعتراض یکی از نمایندگان تاکید کرد: «نشست امروز ما چیزی را منتسب به دفتر مقام معظم رهبری نکردیم، الان شما و مجلس باید تصمیم‌گیری کنید. تماس از دفتر آقا بوده و حتی آیت‌الله مکارم نیز نامه نوشتند. همه منتظر تصمیم‌گیری شما هستند.»
بدین ترتیب مجلس نشان داد که تصویب یا عدم تصویب برجام اصولا در درجه اول اولویت و در مرحله بعدی موضوعیتی برای مجلس ندارد که طرح را به صورت دوفوریتی تصویب نکرده است. و حالا این اقدام مجلس این سوال را ایجاد می‌کند که با این همه جار و جنجال و سر و صدا که به راه انداخته شده، چرا مجلس در پی حل و فصل موضوع بر نمی‌آید؟! آیا حقیقتا برجام و تبعات آن است که برای مجلس اهمیت دارد و یا برجام وسیله‌ای برای جنجال آفرینی و هجمه به هدف‌های از پیش تعیین شده است؟!
* جاوید رستمی
پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی اما ورق برگشت! حالا مسئولیت مذاکرات به وزارت امور خارجه واگذار شده بود و از همان ابتدا مشخص شد که این تیم حقیقتا به دنبال مذاکره و توافق برد - برد است! به موازات عزم جزم تیم هسته‌ای جدید، ساز ناکوک مجلس آغاز شد و داد و فریادهایی از این نهاد تاثیرگذار بلند شد که از هیچ بیدادگاهی تاکنون شنیده نشده بود. در حالی که تیم مذاکره کننده پیشین _ با وجود اختلاف نظر با تیم جدید _ کمتر اظهارنظر نموده و واکنش نشان می‌داد تا در روند مذاکرات، اخلال ایجاد نشود، بهارستان رسما به تریبون اقلیت تندرو مجلس بدل شده بود تا محل هجمه به ظریف و یارانش و یا حتی از آن فراتر، محل تصفیه حساب با دولت برآمده با رای اصلاح‌طلبان قرار گیرد.
در همین مجلس به تیم مذاکره کننده هسته‌ای فحاشی شد، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به دروغ از زبان عالی ترین مقام سیاسی کشور، خائن نامیده شد و سرانجام چندی پیش عبارت « .... غلط زیادی کرده» در حق وی به کار برده شد تا مجلس نشان دهد که در توهین، فحاشی، مانع تراشی یکه تازه عرصه سیاسی کشور است و عزمش به قدری در این موارد جزم است که به هیچ وجه قصد اتمام آن را ندارد.
با این حال که وقتی برای اولین بار نماینده مجلس، وزیر امور خارجه کشورمان را خائن خطاب کرد، مقام معظم رهبری واکنش قاطعی در برابر این مسئله اتخاذ کردند و با ذکر این دو عبارت که «تیم مذاکره کننده ایران امین، غیور، شجاع و متدین هستند» و «هر آنچه رهبری در جلسات عمومی می گوید، عیناً همان مسائلی است که در جلسات خصوصی به رئیس جمهور و دیگر مسئولان ذیربط می گوید بنابراین این خط تبلیغی غیرصحیح که از برخی خطوط قرمز رسمی در جلسات خصوصی صرف نظر شده است، خلاف واقع و دروغ است» خط بطلانی بر هتاکی نماینده مذکور ترسیم کردند، اما مدعیان اصولگرایی، ولایتمداری و دفاع از ارزش ها از پا ننشسته و ورز به روز بر توهین‌ها و هتاکی‌های خود افزودند.
آنچه که در اولین نگاه به اتفاقات گذشته در زمینه توافق هسته‌ای به ذهن هر مخاطبی متبادر می‌شود، اهمیت فوق العاده برجام و توافق حاصل شده برای مجلس است که ارزش این همه جنجال و حتی اعمال دور از اخلاق را هم دارد. به هرحال طیف اقلیتی در بهارستان حضور دارند که بزرگترین عامل سیاسی سازی برجام و ظهور رسانه‌ای آن هستند. اما تداخل زمانی دو بحث از نیت واقعی این طیف اقلیت در مجلس پرده برداری کرد:
اولا اینکه گزارش برجام خیلی زود توسط کمیسیون برجام گردآوری و منتشر شد؛ متن یکسویه‌ای که اعتراض دیگر نمایندگان را برانگیخت. در سرتاسر گزارش کمیسیون حتی یک خط مثبت در مورد برجم دیده نمی‌شود. الحمدلله کمیسیون ویژه برجام در اقدامی صد در صد نمایشی تعداد بسیار اندکی از اساتید دانشگاه که طبعا موافق توافق بدست امده بودند را در جلسه کمیسیون دعوت کرد. اما نکته جالب توجه این است که نظرات این اساتید به عنوان باسوادترین و فرهیخته‌ترین قشر درگیر در این مسئله، اقدر هرز و بی‌خاصیت تلقی شد که کوچکترین نظر و اشاره‌ای از گزارش مثبت آنان به گزارش کمیسیون برجام راه نیافت. ولذا گزارش برجام با همین دید بدبینانه _ فارغ از محتویات نه چندان صحیح آن _ منتشر شد.
اما در عین حال خبری که دیروز منتشر شد، جالب توجه می نمود. نمایندگان با طرح یک فوریت اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام موافقت کردند و بدین ترتیب بررسی برجام را خارج از اولویت قلمداد کردند. به عبارت دیگر با این همه جنجالی که اقلیت مجلس برای عدم تصویب برجام به پاکرد؛ در اخر اذعان نمود که تمام این قیل و قالها، سیاسی کاری بوده و به هیچ وجه دغدغه اولویت دار نمایندگان نبوده است. امری که اعترضا لاریجانی را هم در پی داشت. وی تصریح کرد:« می گویند چرا عجله دارید؟ هر کسی از مناسبات بین المللی خبر داشته باشد، می داند که ما زمان نداریم. ما فکر می کردیم کنگره وتو می کند و ما زمان داریم اما نشد و اکنون دیگر زمان نداریم. هر چه تاخیر شود به ضرر ماست.» علی لاریجانی همچنین در پاسخ به اعتراض یکی از نمایندگان تاکید کرد: «نشست امروز ما چیزی را منتسب به دفتر مقام معظم رهبری نکردیم، الان شما و مجلس باید تصمیم‌گیری کنید. تماس از دفتر آقا بوده و حتی آیت‌الله مکارم نیز نامه نوشتند. همه منتظر تصمیم‌گیری شما هستند.»
بدین ترتیب مجلس نشان داد که تصویب یا عدم تصویب برجام اصولا در درجه اول اولویت و در مرحله بعدی موضوعیتی برای مجلس ندارد که طرح را به صورت دوفوریتی تصویب نکرده است. و حالا این اقدام مجلس این سوال را ایجاد می‌کند که با این همه جار و جنجال و سر و صدا که به راه انداخته شده، چرا مجلس در پی حل و فصل موضوع بر نمی‌آید؟! آیا حقیقتا برجام و تبعات آن است که برای مجلس اهمیت دارد و یا برجام وسیله‌ای برای جنجال آفرینی و هجمه به هدف‌های از پیش تعیین شده است؟!
* جاوید رستمی
مرجع : ندای‌ایرانیان
