يك كارشناس مسائل خاورميانه تشريح كرد: دلايل مخالفت عربستان در اوپك

پس از افشای قتل روزنامه نگار سعودی، فشارهای منطقه ای و بین المللی بر عربستان مضاعف شد. قطر مانند سال های گذشته با سلاح الجزیره در مقابل عربستان دست برتر را گرفت و افکار عمومی جهان را همراه خود علیه عربستان فراخواند. این قتل جنجالی کار را برای سعودی به جایی رساند که حاضر شد برای پایان جنگ یمن پشت میز صلح بنشیند، در این میان قطر نیز با تصمیمات اخیر خود عرصه را برای عربستان تنگ تر کرده است. یکی خروج این کشور کوچک ثروتمند از اوپک و دیگر غیبت امیر در شورای همکاری خلیج فارس، در کنار اینها زمزمه هایی از ائتلاف قطر با ترکیه و ایران شنیده می شود، این موارد سبب شد که با قاسم محبعلی مدیر کل اسبق میز خاورمیانه در وزارت خارجه گفتگو کنیم که از نظر می گذرانید:
اقدامات اخیر قطر در مقابل عربستان را چه طور ارزیابی می کنید؟ چرا امیر قطر به نشست شورای همکاری خلیج فارس نرفت؟
با توجه به اتفاقات اخیر، خصوصا قتل روزنامه نگار سعودی، بهم خوردن روابط عربستان و ترکیه، فشارهای داخل آمریکا به عربستان، به نظر می رسد که قطری ها موضعشان تقویت شده باشد.  با توجه به رابطه قطر با ترکیه، آنها احساس می کنند می توانند امتیازات بیشتری از عربستان برای حل مشکلات خود بگیرند. شاید انتظار قطر این بوده که قبل از نشست شورای همکای تحریم ها برداشته شود یا تقلیل پیدا کند و بعد شرکت کنند که ظاهرا این اتفاق نیفتاد.
برای همین قطر در حد وزیر مشاور برای حضور در کنفرانس اکتفا کرده است و باید ببینم بعد از این میان  قطر و عربستان اتفاق چشمگیری صورت میگیرد یا نه،  یا اینکه قطر همچنان از طریق رسانه ها خصوصا الجزیره، همچنان مساله قتل خاشقچی را که به عنوان یک مساله جدی پیگیری می کند یا نه؟ و اگر چنین باشد، نشان می دهد که فعلا توافقی بین عربستان و قطر در قبال روابط دو جانبه صورت نگرفته است. بنابراین دلیلی نداشت که قطر بخواهد در سطح سران در این نشست شرکت کند.
قطر در نشست شورای همکاری، هم می خواست حضور داشته باشد هم با توجه به مناسباتش با عربستان پنداشت که این نشست در سطح رهبری دو کشور نیست. احتمال این برآورد را داشته است که آنجا خیلی مورد استقبال گرم واقع نشود و انتظاراتش درباره تشریفات از سوی عربستان براورده نشود.
بدیهی ست که فعلا وزیر را میفرستد تا بعد در مذاکرات سطوح پایین تر و توافقی اگر صورت گرفت در سطح سران شرکت کند.
برخی از رسانه های خبری مانند خبرگزاری بلومبرگ آمریکا، خروج قطر از سازمان اوپک را جرقه هایی برای خروج از شورای همکاری خلیج فارس تحلیل کرده است. آیا این تحلیل درست است...
من بعید می دانم که این تصمیم یک تصمیم قطعی باشد. بلکه شاید تصمیمی برای چانه زنی در قبال عربستان باشد. اگر واقعا قطر از شورای همکاری خارج شود،  شورای همکاری شکل سابق را نخواهد داشت و خیلی هم بعید است که امریکایی هایی برای فشار بیشتر به ایران علاقمند به فروپاشی شورای همکاری باشند، چرا که این شورا اهرمی برای آمریکا علیه ایران است. لذا بیشتر شاید بحث چانه زنی باشد تا اینکه قطر خواسته باشد به طور کامل از شورا خارج شود.
اما اینکه این مساله را ارتباط به اوپک داده اند به نظرم ارتباطی به هم ندارد،  چراکه مساله خروج قطر از اوپک کاملا با این بحث فرق می کند.